افتادگی مثانه چیست و چه عوارضی به دنبال دارد؟

nyushagholami 
  بازدید : 77
شنبه 8 آبان 1400 زمان : 13:46 


1
2
3
4
5

افتادگی مثانه یکی از مشکلاتی است که بسیاری از خانم ها به خصوص پس از طی دوران بارداری و زایمان دچار آن می شوند، البته احتمال افتادگی مثانه در مردان نیز وجود دارد زیرا عامل این مشکل مجموعه ای از علت های ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی را شامل می شود، اما این اختلال در زنان بسیار شایعتر از مردان است. در ادامه به معرفی علت هایی که منجر به این مشکل می شوند و راهکار های درمان این عارضه می پردازیم :

افتادگی مثانه به چه معناست؟

افتادگی مثانه (فتق مثانه) یا سیستوسل به جا به جایی یا تغییر مکان مثانه از جای اصلی خود است که این امر در اثر تضعیف عضلات حمایت کننده مثانه روی میدهد. مثانه در قسمت لگن قرار دارد و عضوی توخالی است که وظیفه نگهداری از ادرار را برعهده دارد. مثانه در حالت عادی همزمان با تکمیل ظرفیت فشاری را وارد می کند که باعث می شود، فرد احساس نیاز به تخلیه داشته باشد. (در زنان دیواره جلویی واژن از مثانه حمایت می کند.) در اثر عوامل مختلفی مانند افزایش سن، زایمان و … عضلات نگهدارنده مثانه ضعیف شده و ممکن است مثانه دچار افتادگی شود و یا حتی به سمت پایین نزول کند. (در زنان در اثر نزول مثانه به داخل واژن افتاده و یا به آن فشار وارد می کند.)افتادگی مثانه در زنان می تواند 4 درجه مختلف داشته باشد که عبارتند از :

درجه 1 : تنها قسمت کوچکی از مثانه وارد واژن شده است.

درجه 2 : مثانه به اندازه ای نزول کرده که وارد دهانه واژن شده است.

درجه 3 : مثانه از دهانه واژن خارج می شود.

درجه 4 : مثانه کاملاً از واژن خارج می‌شود. (این وضعیت اغلب با افتادگی سایر اعضای داخلی لگن مانند افتادگی رحم، رکتوسل (بیرون‌زدگی قسمتی از رکتوم به درون واژن) و انتروسل (نوعی فتق حاوی روده) همراه می شود.)

یکی از علت افتادگی مثانه یبوست مداوم است، برای این منظور باید مصرف خوراکی های فیبر دار را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

چه عواملی باعث افتادگی یا فتق مثانه می شوند؟

افتادگی مثانه

عوامل مختلفی که باعث افزایش فشار و تضعیف این عضلات گردد با افتادگی مثانه در ارتباط است. مهمترین علت های افتادگی مثانه عبارت است از :

زایمان طبیعی : زایمان به خصوص زایمان های متعدد می تواند فشار قابل توجهی را به عضلات بدن و ناحیه لگن وارد می نماید، که موجب افتادگی مثانه می شود.

یائسگی : هورمون استروژن که تا قبل از یائسگی در بدن زنان ترشح می شود، وظیفه حفظ قدرت و سلامت عضلات ناحیه واژن را برعهده دارد. استروژن پس از یائسگی به میزان بسیار اندکی ترشح می شود و همین امر تضعیف عضلات را در پی دارد.

وارد آمدن فشار زیاد به مثانه : از جمله عواملی که موجب آسیب به این عضلات می شود، می توانیم به بلند کردن اجسام سنگین، زور زدن به هنگام دفع، ابتلا به بیماری هایی که با سرفه طولانی مدت (ابتلا به بیماری هایی نظیر آسم) همراه است و یبوست مزمن اشاره کنیم.

ژنتیک : برخی از زنان به صورت ژنتیکی دچار شل بودن عضلات کف لگن هستند که این امر در طول زمان به افتادگی مثانه می انجامد.

سبک زندگی : در برخی موارد سبک زندگی غلط و انجام ندادن فعالیت های بدنی و ورزش به شل شدن عضلات می انجامد اما سن فرد نیز در این امر تاثیرگذار است.

عمل هیسترکتومی : این جراحی که همان خارج نمودن رحم است می تواند به از بین رفتن دیواره نگهدارنده مثانه بیانجامد و موجب افتادگی آن شود.

علائم افتادگی مثانه

مهمترین علائم افتادگی مثانه عبارتند از :

درد در ناحیه‌ لگن یا کمر

بیرون زدن بافت از واژن (این بافت معمولاً دردناک بوده و ممکن است خونریزی کند.)

احساس وجود بافتی توپ مانند در واژن

اختلال در ادرار کردن؛

شب ادراری زیاد

دفع ادرار ناقص (ممکن است حس کنید ادرار به طور کامل تخلیه نشده است.)

بی‌ اختیاری استرسی (نشت ادرار در هنگام عطسه، سرفه یا فشار بر مثانه)

ابتلا به عفونت مثانه

مقاربت دردناک (دیسپارونیا)

این علائم در تمامی زنان یکسان نیست و افراد با توجه به درجه افتادگی مثانه علائم مختلفی را تجربه می کنند،در برخی موارد زنان مبتلا به افتادگی مثانه از نوع درجه 1 هیچ یک از این علائم را ندارند. ولی لازم است در صورت مشاهده هر یک از این نشانه های بیماری سریعاً برای درمان اقدام کنید، زیرا افتادگی مثانه اغلب با سایر افتادگی ها همراه می شود و می تواند مشکلات متعددی را برای فرد ایجاد نماید.

عوارض افتادگی مثانه

مشکلات ادراری

ناراحتی و درد

بی‌اختیاری ادرار استرسی یعنی بی اختیاری می تواند در اثر عطسه یا سرفه رخ دهد.

چگونگی تشخیص فتق مثانه

تشخیص فتق مثانه

اولین مرحله برای تشخیص افتادگی مثانه معاینه لگن و ناحیه تناسلی است که در برخی موارد پزشک می تواند آن را تعیین کند. دیگر راهکار های تشخیص افتادگی رحم به این شرح است:

سیستوگرافی : این روش همراه با استفاده از ماده حاجب (تصویربرداری رنگی VCUG) صورت میگیرد و این تصویربرداری با استفاده از اشعه x و همزمان با دفع ادرار صورت می پذیرد. این تصویر به پزشک در تشخیص شکل مثانه و تغییرات آن و بررسی مشکلات ادرار کمک می کند.

یورودینامیک تصویری : این روش تشخیصی که معروف به تست نوار مثانه است، می تواند نسبت فشار و حجم مثانه را بررسی نماید. این روش معمولاً زمانی انجام می شود که افتادگی مثانه تشخیص داده شده و پزشک نیاز به بررسی بیشتر برای تعیین بهترین روش درمانی دارد.

سیستوسکوپی : منظور از این روش مشاهده داخل مثانه با اسکوپ است، این روش سرپایی است و معمولاً تصاویر داخل مثانه بر روی مانیتور نشان داده می شود و بیمار نیز می تواند این تصاویر را مشاهده کند.

درمان افتادگی مثانه

درمان افتادگی مثانه با توجه به سن، شرایط عمومی، شدت افتادگی مثانه و … روش های درمانی مختلفی را شامل می شود. معمولاً در مراحل اولیه افتادگی مثانه (درجه 1) درمان خاصی توصیه نمیشود تنها بیمار باید از وارد آوردن فشار زیاد به ناحیه لگن مثل جا به جایی اجسام سنگین خودداری نماید. برخی از روش های درمانی که برای سایر درجات افتادگی مثانه توصیه می شوند، عبارتند از :

دارو جایگزینی استروژن

در مواردی که تضعیف عضلات در اثر کمبود این هورمون باشد از درمان جایگزینی استروژن به منظور تقویت عضلات استفاده می شود، این درمان در برخی از موارد مفید است. این دارو همچنین می تواند در موارد خفیف افتادگی موثر واقع گردد و به بهبود علائم بیماری مانند بی اختیاری ادرار، سوزش ادراری یا تضعیف عضلات واژن از طریق افزایش گردش خون در عضلات کمک نماید.

هورمون استروژن را می توان در قالب داروهای مصرفی مانند قرص یا داروهای موضعی مانند کرم و چسب تهیه نمایید. ولی نوع موضعی این دارو علاوه بر کم خطر بودن، تاثیرات بیشتری نیز دارد. مصرف این دارو در ناحیه واژن و پیشاب را می تواند تاثیرات بسزایی در درمان داشته باشد.

منبع